İşletim sistemleri, bilgisayarınızı kullanmak ve daha kolay işlem yapabilmek, bilgisayarınıza bağlı birimleri (faks modem, CD-ROM, yazıcı vs.) yönlendirebilmek, bilgisayarınızdaki programları komut etmek gibi işlemleri gerçekleştirebilmek için kullandığımız gelişmiş yazılım programlarıdır.
Bilgisayarınız tek başına sadece veri işlemek için gerekli olan elektronik parçaları (Anakart, ekran ve ses kartları, faks modem, harddisk vs.) içeren bir donanımdır (hardware). Bu donanıma, ihtiyaca göre yazıcı (printer), tarayıcı (scanner) gibi birimlerde eklenebilir. Bu şekliyle bir donanımdan ibaret olan bilgisayarı komutlarla yönlendirip, veri işlemek, veri giriş çıkışı sağlamak gibi işleri yapmayı sağlayan, daha doğrusu "bilgisayarınızın bilgisayarlık yapmasına olanak veren" yazılımlar birer işletim sistemidir. Bu tür yazılımlar, bilgisayar üretildikten sonra yüklenir ve silinip tekrar yüklenebilir. Bilgisayar açıldığında bu yazılım devreye girer ve bundan sonraki tüm işlemlerinizi bu yazılım üzerinden yürütürsünüz.
İşletim sistemlerine örnek verirsek: Microsoft Windows, Linux, DOS (İlk işletim sistemidir), Unix, OS/2 olarak sayabiliriz. Genel olarak en yaygın kullanılanları Windows ve Linux işletim sistemleridir.
Windows İşletim Sistemi
Windows, Microsoft firmasının ürettiği bir işletim sistemidir. Kullanışlı grafik arayüzler (pencereler) ve görsel iletiler yardımıyla programları çalıştırma, komut verme gibi işlemleri hem mouse (fare) hem de klavyeden veri girerek gerçekleştirebilme kolaylığı sağlayan bir işletim sistemidir. En büyük özelliklerinden biri, kolay öğrenilebilir oluşudur. Bu kolaylık Windows´a, bilgisayar pazarında en yaygın kullanılan işletim sistemi olmasını sağlamaktadır. Bu konuda en önemli rakibi ise Linux sistemidir.
Windows´un şu an farklı farklı sürümleri (versiyonları) yoğun olarak kullanılmaktadır. Bunlar sırasıyla Win3.1, Win95, Windows NT, Win98, Windows ME (millenium edition), Win2000, Windows XP dir. 2006 yılında Longhorn adlı sürümünün piyasaya sunulması beklenmektedir.
Şimdi ise Windows işletim sisteminin kullanıcı açısından avantaj ve dezavantajlarını kısaca inceleyelim
Avantajları
Bilgisayar kullanma konusunda zorluk çeken ve uzak duran kişilere görsel açıdan cazip ve kullanım kolaylığı olan bir çalışma ortamı sağlaması
Uzun dosya isimlerine izin vermesi (255 karaktere kadar)
Program desteklerinin oldukça fazla olması
Yeni takılan bir modemi, mouse, ekran kartı, ses kartı vs gibi birimleri kolay ve otomatik algılama olanağı veren tak ve çalıştır desteğinin varlığı
Dezavantajları
Windows´un, Linux gibi açık kodlu bir sistem olmaması, bu nedenle çok sayıda kullanıcının devreye girip, yazılımı geliştirmesine, açıklarını kapatmasına izin vermemesi.
Internet uygulamaları ya da veritabanı sunuculuğu gibi veri alışverişinin yoğun hacimli olduğu işlerde yavaş kalabilmesi.
Kilitlenme problemi ve zaman zaman yeniden yükleme zorunda kalınması.
Kimi durumlarda, diğer bazı işletim sistemlerine göre bilgisayar hafızası ve diğer kaynakları verimsiz kullanabilmesi.
Virüsler, bilgisayar korsanları ve Internet üzerinden gelebilecek çok sayıda hatalı programa karşı güvenlik açıkları barındıran korumasız bir sistem olması.